Στα πλαίσια της “Πολιτιστικής Τετραλογίας”, πραγματοποιήθηκε την αίθουσα “Γιώργος Καραγιάννης” του ΕΒΕΔ,η ομιλία της αρχαιολόγου της 4ης ΕΒΑ κ. Ελένης Παπαβασιλείου με θέμα: «Η Χορηγία στη Ρόδο κατά τους Βυζαντινούς χρόνους στο χώρο της Γλυπτικής και της Ζωγραφικής».
Η κα Παπαβασιλείου μας έδειξε, με προβολή φωτογραφιών ,τα γλυπτά αλλά και τις τοιχογραφίες που κοσμούν τους βυζαντινούς ναούς που βρίσκονται στην Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου αλλά και στην ύπαιθρο.
Το όνομα των χορηγών βρίσκεται συνήθως χαραγμένο στα γλυπτά, στις δε τοιχογραφίες συνήθως απεικονίζονται οι χορηγοί και τα μελη των οικογενειών τους σε κάποιο τοίχο του ναού, συχνά κοντά στην είσοδο με αντίστοιχες επιγραφές που μας δίνουν πληροφορίες για την ταυτότητα του χορηγού.
Η κα Παπαβασιλείου μας είπε επίσης τα εξής:
Η χορηγία γνωστή από την αρχαιότητα, συνεχίστηκε και στους μετά Χριστόν αιώνες. Αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από μερικά παραδείγματα γλυπτικής στο νησί της Ρόδου που κυριαρχούν κατά τη πρωτοβυζαντινή περίοδο, ενώ σπανίζουν τα δείγματα ζωγραφικής. Αντίθετα στους βυζαντινούς χρόνους και την περίοδο της Ιπποτοκρατίας τα παραδείγματα χορηγίας είναι τριπλάσια και προέρχονται από το χώρο της ζωγραφικής, ενώ απουσιάζουν τα δείγματα γλυπτικής.
Συγκεκριμένα, κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο (5ος-6ος αι.) σε αρχιτεκτονικά μέλη βασιλικών (κίονες, κιονόκρανα, θωράκια) διασώθηκαν επιγραφές με ανώνυμους και επώνυμους χορηγούς, όπως επί παραδείγματι για τις βασιλικές στ´ Αφάντου, την Κάλαθο και το Πλημμύρι. Οι περισσότερες όμως επιγραφές που συνοδεύουν και τις προσωπογραφίες των κτητόρων-δωρητών, διατηρούνται στον τοιχογραφικό διάκοσμο μνημείων στη Μεσαιωνική πόλη και στην ύπαιθρο του νησιού, τα οποία εντάσσονται στα χρονικά πλαίσια από τον 13ο ως τις αρχές του 16ου αι. Το ΥΠΕΡ ΕΥΧΗΣ … και το ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ…χρησιμοποιούνται κατ´εξοχήν στις επιγραφές, δηλώνοντας την επίκληση βοήθειας του Θεού. Όσον αφορά την απεικόνιση των δωρητών, των εν ζωή ή των αποθανόντων, παρελαύνουν στις τοιχογραφίες των ναών επώνυμοι ή ανώνυμοι λαϊκοί, κληρικοί, μοναχοί, ευγενείς και αξιωματούχοι που ξόδεψαν για την ανέγερση και την διακόσμηση της εκκλησίας υπέρ της σωτηρίας της ψυχής …
Μέσα απ´ αυτή την παρουσίαση προσπαθούμε να γνωστοποιήσουμε στο κοινό της Ρόδου τον πλούτο που κρύβουν ταπεινές εξωτερικά εκκλησίες, διασκορπισμένες και στην πόλη της Ρόδου και στην ύπαιθρο, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν άγνωστες.